پس از اظهارات رئیس جمهور و واکنش برخی علما به نظرم رسید این متن میتونه کمک کنه که تفاوت نظریه ی امام خمینی (ره) و سایر آقایان بهتر مشخص بشه. و ما به فهم درست تری در خصوص نظریه ی جمهوری اسلامی و ولایت مطلقه ی فقیه برسیم.
لطفا مطالعه کنید و نظراتتون رو با بنده ی حقیر در میون بذارید.
بنده در این متن در صدد رد یا تأیید سخن رئیس جمهور نیستم. در صدد تبیین درست مسئله هستم.
با تشکر
از آن جا که خداوند حاکم جهان و مالک آن است، پس به هر کس حق حکومت (مشروعیت) بدهد، او می تواند حاکم شود.
در حوزه ی نصب خاص (حکومت رسولان الهی و ائمه) تنها مشروعیت از طرف خدا تعیین می شود.
اما ایشان در صورتی می توانند حکومت تشکیل دهند که اکثریت مردم، ایشان را به عنوان حاکم بپذیرند و با ایشان بیعت نمایند که از این امر به مقبولیت تعبیر می شود و الا تکلیفی برای تشکیل حکومت ندارند و حتی بنابر عناوین ثانویه (همان مصالحی که امام علی (ع) 25 سال حکومت نکردند و سکوت نمودند)، برشان جایز نیست حکومت تشکیل دهند.
طرفداران نظریه ی کشف معتقدند، کار خبرگان کشف فرد مورد نظر امام زمان، از بین واجدین شرایط ولایت (مدیر و مدبر و...) است. یعنی کسی را پیدا کنند که در حوزه ی دارا بودن صفات یا برآیند صفات ولی فقیه (مدیر و مدبر واسلام شناس و... که در قانون آمده) واجد بالاترین درجه باشد.
این عده مشروعیت را تک پایه و صرفا الهی می دانند. یعنی ولی فقیه را منصوب خدا می دانند که باید در میان واجدین شرایط کشف شود و حق انتخابی برای خبرگان قائل نیستند و فقط می بایست به مردم بگویند چه کسی واجد شرایط است.
در عین حال نقش مردم را در مقبولیت خلاصه می کنند. یعنی این که مردم بعد از کشف خبرگان، باید با وی بیعت کنند و لزوما موافقت یا مخالفتشان با فرد کشف شده، در مشروعیتیش(داشتن حق تشکیل حکومت) برای حکومت نقشی ندارد.
و از آن جا که عدم مقبولیت منجر به ناکارامدی حکومت می شود و چون حکومت استبدادی ضد اسلام است، آن فرد مجبور است از حکومت کناره گیری کند. و در عین حال حق ندارد (حرام است) با قهر و غلبه ، خودش را بر مردم تحمیل کند.
در عین حال چون مردم با او که حاکم بر حق است بیعت نکرده اند، مردم مرتکب گناه شده اند.
[برای مطالعه ی بیشتر در خصوص نظریه ی کشف: ر.ک کتاب پرسش و پاسخ آیت مصباح، ولایت فقیه آیت الله جوادی]
طرفداران نظریه ی انتخاب، ابتدائا قائل به کشف هستند و می گویند اگر کشف صورت نگرفت (مثلا چند نفر هم تراز به نظر رسیدن) و معلوم نشد صد درصد چه گزینه ای شایسته است، آن موقع یک نفر از طریق انتخاب با واسطه ی مردم (یعنی همون نمایندگان خبرگان) حق دارد حکومت را تشکیل دهد.
این عده مشروعیت را دوپایه می دانند: الهی و مردمی(اما نقش با واسطه ی مردم که همان خبرگان هستند).
یعنی فرد اولا باید شرایط ولایت را دارا باشد (مدیر و مدبر و...).
ثانیا باید منتخب اکثر خبرگان باشد و الا حق حکومت ندارد.
در اینجا خبرگان، نمایندگان مورد تأیید مردم برای انتخاب حاکم هستند و انتخاب ایشان، جواز بیعت مردم می باشد.
در عین حال برای مردم در حوزه ی مقبولیت هم نقش قائلند. یعنی اینجا مردم مستقیما باید حاکم را تأیید کنند تا بتواند حکومتش را بر پا کند؛ که بیعت نام دارد. یعنی به فرد واجد صلاحیت (حاکم بر حق بالقوه) کمک کنند تا حکومت بر پا شود و حکومتش بالفعل شود.
در این جا هم اگر مردم با حاکم بر حق بیعت نکنند مرتکب حرام شده اند. همچنین حاکم مشروع، در این شرایط تکلیفی برای تشکیل حکومت ندارد و بنابر عناوین ثانویه ( مثل ماجرای امام علی (ع) ) حتی جایز نیست حکومت تشکیل دهد.
در نظریه ی نصب کار خبرگان تنها تشخیص (کشف) است و پس از تشخیص این که فرد واجد شرایط است، و چون شایستگی فرد احراز می شود، مسئله ی انتخاب منتفی است و این مردمند که باید با وی بیعت کنند تا بتواند حکومت تشکیل دهد.
[ر.ک کتاب ولایت و حکومت رهبری، کتاب فقه و تئوری دولت رحیم پور ، ولایت فقیه مرحوم هاشمی رفسنجانی ، ولایت فقیه منتظری و نظریات شهید بهشتی]
